وظیفه‌های خون در بدن بسیار متنوع و حیاتی است. خون یک بافت زنده است که از ترکیب سلول‌ها و ماده میان‌سلولی تشکیل شده است و در سیستم عصبی مرکزی، قلب و ارگان‌های دیگر بدن جریان دارد. سرطان خون بر سلول‌های خونی تأثیر می‌گذارد. لوسمی، لنفوم و میلوما از شایع‌ترین انواع سرطان خون هستند. سرطان خون ناشی از تغییر و جهش در DNA  سلول‌های خونی است و این تغییرات باعث می‌شوند که سلول‌های خونی از حالت طبیعی خود خارج شده و تکثیر و رشد بیش از حد داشته باشند.

لوسمی یکی از انواع سرطان است که تأثیر عمیقی بر سیستم خونی دارد. در این بیماری، سلول‌های خونی سالم به صورت غیرقابل کنترل تغییر می‌کنند و به سلول‌های سرطانی تبدیل می‌شوند. لوسمی می‌تواند در هر سنی رخ دهد و نیازمند تشخیص و درمان سریع و دقیق است. در این مقاله، به بررسی جامعی از لوسمی و جزئیات مربوط به علل، انواع، تشخیص و درمان آن می‌پردازیم.

علل و عوامل خطر مرتبط با لوسمی عبارتند از:

ما در مغز استخوان سلول‌های بنیادی داریم که این سلول‌های بنیادی، سلول‌های خونی ما را تشکیل می‌دهند. اگر ژن‌هایی که در سلول‌های بنیادی هستند جهش پیدا کنند، آنگاه تولید سلول‌های خونی با مشکل روبرو می‌شود. در این شرایط است که سلول‌های خونی ایجادشده در شرایط بدی قرار می‌گیرند و رشدی غیرطبیعی دارند.

تمام سرطان‌های خون بر اثر جهش‌های DNA در سلول‌های خونی و تکثیر غیرطبیعی ایجاد می‌شوند. بیشتر عواملی که با سرطان خون در زنان و مردان ارتباط هستند معمولا تاثیر بلندمدت دارند و از کنترل ما خارج هستند. اگرچه دلایل و ریسک فاکتورهای قطعی ناشناخته است.

عوامل ژنتیک: وجود سابقه خانوادگی لوسمی می‌تواند یک عامل خطر مهم برای بروز این بیماری باشد. افرادی که در خانواده‌شان موارد لوسمی قبلی وجود داشته است، احتمال ابتلا به این بیماری را بیشتر دارند.

عوامل محیطی: تعرض به برخی عوامل محیطی می‌تواند باعث افزایش خطر لوسمی شود. به عنوان مثال، تماس با مواد شیمیایی مضر مانند بنزن، آرسنیک، فرمالدهید و رادیونوکلیدها ممکن است عوامل خطر زیادی برای بروز لوسمی باشند.

تابش ناشی از درمان‌های قبلی: درمان‌هایی مانند رادیوتراپی و شیمی‌درمانی که برای درمان سرطان‌های دیگر استفاده می‌شوند، ممکن است باعث افزایش خطر لوسمی شوند. این تابش‌ها می‌توانند سلول‌های سالم خون را تحت تأثیر قرار داده و به تغییرات سرطانی منجر شوند.

عفونت‌ها: برخی عفونت‌ها نیز ممکن است باعث افزایش خطر لوسمی شوند. به عنوان مثال، ویروس HTLV-1 که عامل اصلی لوسمی لنفوسیتی تیپی است، می‌تواند این بیماری را تحریک کند.

سابقه استفاده از داروها: مصرف برخی داروها مانند داروهای شیمی‌درمانی قدیمی و برخی داروهای سرطانی ممکن است باعث افزایش خطر لوسمی شود.

ناهنجاری‌های سیستم سنتی خون: برخی ناهنجاری‌های وراثتی در سیستم سنتی خون ممکن است باعث افزایش خطر لوسمی شوند.

لوسمی به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شود:

لوسمی لنفوبلاستیک حاد (Acute Lymphoblastic Leukemia - ALL):

 در این نوع لوسمی، سلول‌های سرطانی در خون و نخاع استخوان تولید می‌شوند و سلول‌های لنفوسیتی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این نوع بیشتر در کودکان و نوجوانان رخ می‌دهد و به صورت ناگهانی ظاهر می‌شود.

لوسمی میلوئید حاد (Acute Myeloid Leukemia - AML):

   در لوسمی میلوئید حاد، سلول‌های سرطانی در خون و نخاع استخوان تولید می‌شوند و سلول‌های میلوئیدی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این نوع لوسمی می‌تواند در هر سنی رخ دهد و بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود.

لوسمی لنفوسیتی مزمن (Chronic Lymphocytic Leukemia - CLL):

   در این نوع لوسمی، سلول‌های سرطانی به صورت آهسته و پیوسته در خون و نخاع استخوان تجمع می‌کنند و سلول‌های لنفوسیتی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. CLL بیشتر در بزرگسالان رخ می‌دهد و در اغلب موارد به صورت تصادفی در طی آزمایشات خونی تشخیص داده میشود.

لوسمی میلوئید مزمن (Chronic Myeloid Leukemia - CML):

در این نوع لوسمی، سلول‌های سرطانی در خون و نخاع استخوان تولید می‌شوند و سلول‌های میلوئیدی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. CML بیشتر در بزرگسالان رخ می‌دهد و ممکن است برای سال‌ها بیماری به صورت آسیمپتوماتیک پیشرفت کند قبل از ظهور علائم بالینی.

همچنین، برخی انواع دیگر لوسمی وجود دارند که کمتر شایع هستند و شامل لوسمی بزرگ‌سلولی حاد، لوسمی بزرگ‌سلولی مزمن، لوسمی نوعی تخمدانی و لوسمی نوعی مغزی می‌شوند.

علائم سرطان خون (لوسمی) ممکن است متنوع و متفاوت باشد و بستگی به نوع و استقرار بیماری داشته باشد. اما برخی از علائم و نشانه‌های معمول سرطان خون عبارتند از:

1. خستگی و ضعف بیش از حد: افزایش خستگی و ضعف بدون دلیل آشکار، ممکن است نشانه‌ای از سرطان خون باشد.
2. تنگی نفس: سرطان خون می‌تواند تاثیری بر سیستم تنفسی داشته باشد و باعث تنگی نفس و ضعف تنفسی شود.
3. عفونت‌های مکرر: سیستم ایمنی بدن در سرطان خون ضعیف شده است و این می‌تواند به عفونت‌های مکرر و سخت‌گیرانه منجر شود.
4. خونریزی و لکه‌های خونی: سرطان خون می‌تواند باعث کاهش تعداد پلاکت‌ها (سلول‌های خونی مسئول تشکیل لخته خون) شود و در نتیجه خونریزی‌ها و لکه‌های خونی در بدن رخ دهد.
5. تورم گردن، بطن، لنفاوی‌ها و طحال: سرطان خون می‌تواند باعث انسداد و بزرگ شدن لنفاوی‌ها و اندام‌های دیگر شود، که منجر به تورم و بزرگی آنها می‌شود.
6. کاهش وزن ناخواسته: افراد مبتلا به سرطان خون ممکن است تجربه کاهش وزن ناخواسته و بیش از حد داشته باشند.
7. درد استخوان و مفاصل: سرطان خون می‌تواند باعث تحریک و تخریب استخوان‌ها و مفاصل شود و درد و تورم در این مناطق را ایجاد کند.
8. تغییرات در پوست: سرطان خون ممکن است باعث تغییرات در پوست شود، مانند آب‌ریزش پوست، لکه‌های قرمز یا بنفش و خارش.

به هر حال، این علائم ممکن است برای بسیاری از افراد متفاوت باشد، بنابراین بهتر است که با پزشک متخصص مشورت کنید.